Important
Bird
Areas

Code:

BY046

Central coordinates:

52°04' N 27°44' E

Location:

Gomelskaya voblast: Zhytkavichi region

Area:

672 ha

IBA Criteria:

A1, A4i, B1i

National conservation status:

Цэнтральныя часта - біялагічны заказнік мясцовага значэння «Тураўскі луг». Усходняя і заходняя часткі – ландшафтны заказнік рэспубліканскага значэння «Сярэдняя Прыпяць»

International conservation status:

ТВП міжнароднай значнасці, утворана ў …. Усходняя і заходняя часткі – Рамсарская тэрыторыя

IBA Map:

Site description:

Тураўскі луг, які ў веснавы час уяўляе сабой сістэму акружаных павадкавай вадой астравоў, з’яўляецца ўнікальным, як па набору відаў, так і па колькасці, месцам гнездавання і прыпынку падчас сезонных міграцый кулікоў і іншых водна-балотных відаў птушак. ТВП уяўляе сабой участак прырэчышчнага поймавага луга, які размешчаны ў сярэднім цячэнні ракі Прыпяць і практычна цалкам затапляецца вадой у час веснавой паводкі. Дзякуючы спецыфічнаму месцазнаходжанню і гістарычна сфарміраванай сістэмы гаспадарання на гэтым участку поймы знаходзіцца адно з буйнейшых у Беларусі пасяленняў рэдкіх відаў кулікоў, у тым ліку і глабальна пагражаемага віду – дубальта Gallinago media.

Поймавыя лугі цалкам адкрытыя, сустракаюцца толькі асобныя кусты і купіны вярбы. Нізкае травяное покрыва абумоўлена як характарам глебы, так і інтэнсіўным выпасам жывёлы. Павышаныя ўчасткі чаргуюцца з паніжэннямі.

Пойма ў межах угоддзя адносна нізкая, забалочаная. Берагі ракі невысокія (1-3м), прырэчышчная частка ў выглядзе нешырокага павышэння выяўлена толькі месцамі, цэнтральная пойма плоскахвалістая і плоскагрывістая, прыцерасная пойма складаецца з лагчын, якія чаргуюцца з рэдкімі градамі. Агульны рэльеф угоддзя вызначаецца чаргаваннем невысокіх грыў і невялікіх паніжэнняў між імі, у якіх знаходзіцца мноства невялікіх часовых і пастаянных вадаёмаў. Найбольш узвышаная частка затапляецца вадой толькі ў гады экстрэмальна высокіх паводак. Вада ў паніжэннях трымаецца да канца траўня-сярэдзіны чэрвеня, у даждлівыя гады – на працягу ўсяго цёплага часу.

Патэнцыяльная ТВП знаходзіцца ў непасрэднай блізасці ад г. Тураў. Тым не менш, большая частка тэрыторыі у веснавы перыяд цяжкадаступная – на луг можна трапіць толькі на лодцы. Пасля сходу вады антрапагенная нагрузка тут значна павялічваецца. Асноўнай формай гаспадарчага выкарыстоўвання ўгоддзя ў гэты час з’яўляецца выпас жывёлы і дамашніх гусей. Тураўскі луг можа стаць адной з самых перспектыўных тэрыторый для развіцця арніталагічнага турызму. Ужо зараз яе стыхійна наведваюць шматлікія групы беларускіх і замежных турыстаў.

Флора Тураўскага луга складаецца, у асноўным з травяністай расліннасці і толькі невялікі ўчастак тэрыторыі пакрыты зараснікамі вербалозу.

Травастой на ўзвышшах бедны, моцна з’едзены і вытаптаны жывёлай, у паніжэннях – больш густы і высокі. Стан травянога покрыву ў многім залежыць ад вышыні веснавой паводкі – у гады з высокім узроўнем затаплення травастой пасля сходу вады развіты значна лепш, чым у гады з нізкім узроўнем паводкі. Праектыўнае пакрыццё наземнай расліннасці нераўнамернае – ад 10 да 100%, уздоўж рэчышча Прыпяці маюцца пясчаныя косы, практычна пазбаўленыя травастою. Да сярэдзіны лета травяністае покрыва на найбольш сухіх узвышаных месцах амаль цалкам выгарае. У складзе расліннасці найбольш звычайнымі з’яўляюцца наступныя віды: мятліца звычайная Agrostis vulgaris, метлюжок аднагадовы Poa annua, расходнік едкі Sedum acre, дуброўка гусіная Potentilla anserina, птарміка храсткаватая Ptarmica cartilaginea, лазаніца Lysimachia nummularia, казялец пякучы Ranunculus flammula; у паніжэннях – маннік водны Glyceria aquatica, асака лісіная Carex vulpina.

Habitats:

Пойвавы вільготны разнатраўны луг – 80%, рэчышчы і іх узбярэжжы – 10%, хмызнякі -10%.

Birds:

Тэрыторыя мае важнае значэнне для падтрымкі папуляцый цэлага шэрагу водна-балотных відаў птушак у час міграцый і гнездавання. На веснавым і асеннім пралётах тут спыняецца для адпачынку і кармёжкі глабальна пагражаемы від гусь-піскулька Anser erythropus, а таксама занесеныя ў Чырвоную кнігу Беларусі шэрая гусь Anser anser, качка-шылахвостка Anas acuta, белавокі нырок Aythya nyroca, залацістая сеўка Pluvialis apricaria, вялікі грыцук Limosa limosa і іншыя рэдкія віды птушак.

Вялікі інтарэс прадстаўляюць міграцыйныя скапленні баталёна Philomachus pugnax, якія дасягаюць у асобныя гады 50 тысяч асобін. Тураўскі луг у час веснавой міграцыі з’яўляецца адным з важнейшых у Цэнтральнай і Усходняй Еўропе месцаў прыпынку баталёнаў для папаўнення энэргетычных рэсурсаў перад адпраўкай да асноўных месцаў гнездавання.

Ва ўгоддзі на гнездванні прадстаўлены ўвесь комлекс крычак, якія жывуць у Беларусі, у тым ліку і занесеныя ў Чырвоную кнігу малая крычка Sterna albifrons і белашчокая рыбачка Chlidonias hybrida. У асобныя гады тут гняздуецца малая Larus minutus і шызая чайкі Larus canus. У ліку іншых відаў-чырвонакніжнікаў на гнездаванні адзначаны качка-шылахвостка Anas acuta, вялікі грыцук Limosa limosa, крывок Haematopus ostralegus. Тут знаходзіцца адно з самых буйных у Беларусі каланіяльных пасяленняў куліка-марадункі Xenus cinereus і вялікага зуйка Charadrius hiaticula.

Other animal groups:

Тэрыафаўна ўгоддзя прадстаўлена некалькімі відамі мышападобных грызуноў і буразубак, з амфібій сустракаюцца травяная Rana temporaria и вастрамордая Rana terrestris жабы, комплекс зялёных жабаў Rana esculenta-complex, зялёная рапуха Bufo viridis, чырванабрухая жарлянка Bombina bombina і звычайная часночніца Pelobates fuscus.

Populations of IBA trigger species:

№	Species	Season	Quality of estimate	Period	Quality of estimate	Trends	IBA criteria
1	Bean goose	P	200-1000 individuals	1996-2011	Good	↓
2	White-fronted goose	P	1000-3000 individuals	1996-2011	Good	↓
3	Lesser white-fronted goose	P	0-10 individuals	1996-2011	Good	↓
4	Greylag goose	P	0-15 individuals	1996-2011	Good	↓
5	Wigeon	P	1000-3000 individuals	2006-2011	Good	↔
6	Gadwall	B	0-5 breeding pairs	2006-2011	Good	↔
7	Mallard	P	2000-3000 individuals	2006-2011	Good	↓
8	Mallard	B	10-15 breeding pairs	2006-2011	Good	↓
9	Pintail	P	500-1000 individuals	2006-2011	Good	↓	B1i
10	Pintail	B	2-5 breeding pairs	2006-2011	Good	↓
11	Garganey	P	500-1000 individuals	2006-2011	Good	↔
12	Garganey	B	10-20 breeding pairs	2006-2011	Good	↓
13	Shoveler	P	600-1000 individuals	2006-2011	Good	↔	B1i
14	Shoveler	B	10-20 breeding pairs	2006-2011	Good	↓
15	Pochard	P	2000-3000 individuals	2006-2011	Good	↓
16	Pochard	B	0-10 breeding pairs	2006-2011	Good	↓
17	Ferruginous duck	P	0-10 individuals	2006-2011	Poor
18	Smew	P	+	2006-2011	Good
19	Red-brested goosander	P	0-20 individuals	2006-2011	Good
20	Goosander	P	0-50 individuals	2006-2011	Good
21	Bittern	B	+	2006-2011	Poor
22	Little bittern	B	+	2006-2011	Poor
23	Night heron	P	+	2006-2011	Poor
24	Great white egret	P	10-100 individuals	2006-2011	Good	↔
25	Spotted crake	B	5-20 males only	2006-2011	Good	↔
26	Little crake	P	+	2006-2011	Poor
27	Corncrake	B	3-5 males only	2006-2011	Good	↔
28	Oystercatcher	B	+	2006-2011	Poor
29	Ringed plover	B	20-30 breeding pairs	1996-2011	Poor	↓
30	Golden plover	P	100-500 individuals	2006-2011	Good	↔
31	Ruff	P	20000-50000 individuals	1996-2011	Good	↑	A4i
32	Ruff	B	0-10 breeding pairs	1996-2011	Good	↓
33	Jack snipe	P	+	2006-2011	Poor
34	Great snipe	B	40-50 males only	1996-2011	Good	↑	A1
35	Black-tailed godwit	P	3000-5000 individuals	2006-2011	Good	↔	A4i
36	Black-tailed godwit	B	10-50 breeding pairs	2006-2011	Good	↔	A1
37	Whimbrel	P	+	2006-2011	Poor
38	Curlew	P	+	2006-2011	Poor
39	Spotted redshank	B	100-600 individuals	2006-2011	Good	↔
40	Redshank	B	200-300 breeding pairs	2006-2011	Good	↔
41	Greenshank	P	100-200 individuals	2006-2011	Good	↔
42	Marsh sandpiper	B	0-10 breeding pairs	1996-2011	Good
43	Wood sandpiper	P	1000-3000 individuals	2006-2011	Good	↔
44	Terek sandpiper	B	10-20 breeding pairs	1996-2011	Good	↓
45	Little gull	P	+	1996-2011	Good
46	Little gull	B	+	1996-2011	Poor	↓
47	Common gull	P	0-50 breeding pairs	2006-2011	Good	↔
48	Whiskered tern	B	100-500 individuals	2006-2011	Good	↑
49	Whiskered tern	B	0-100 breeding pairs	2006-2011	Good	↔
50	Black tern	P	100-1000 individuals	2006-2011	Poor	↔
51	Black tern	B	100-150 breeding pairs	2006-2011	Good	↔	B2
52	White-winged black tern	P	2000-10000 individuals	2006-2011	Good	↑	A4i
53	White-winged black tern	B	0-300 breeding pairs	2006-2011	Good	↔

Other biodiversity:

не вызначана

Threats:

Выпас жывёлы, які рэгулюе стан травастою і стварае ўмовы для гнездавання кулікоў і чайкавых, у пэўны перыяд аказваецца згубным для іх яек і птушанят. Вядомыя выпадкі, калі невялікія статкі коней, якія пасліся на астравах, за адну ноч практычна цалкам знішчалі размешчаныя там гнездавыя калоніі кулікоў у некалькі дзесяткаў гнёздаў.

Recommendations for the conservation:

Для захавання гэтага ўнікальнага луга, які падтрымлівае папуляцыі цэлага шэрагу рэдкіх і ахоўваемых відаў водна-балотных птушак, неабходна забараніць асенняе і, асабліва, вясенняе паляванне; забараніць любыя работы, якія могуць выклікаць змяненне ландшафту і гідралагічнага рэжыму тэрыторыі; абмежаваць, а, па магчымасці, цалкам забараніць выпас жывёлы на лузе да 5 чэрвеня. Акрамя гэтага, для арганізацыі аховы і развіцця турызму мэтазгодна стварыць спецыяльны орган кіравання гэтай тэрыторыяй.

References:

Дадзеныя Тураўскай станцыяй кальцавання птушак падрыхтаваныя Карліонавай Н.В., Пінчуком П.У.

Скарбы прыроды Беларусi. – Мн.: Беларусь, 2005. – 215 с. (Інфармацыю падрыхтавалі: Жураўлёў Д.В., Зуёнак С.В., Карліонава Н.В., Клакоцкі В.П., Мангін Э.А., Мароз С.У., Натыканец В.У., Пінчук П.У.)

Authors :

Карліонава Н.В.

---

* Использование размещенной здесь неопубликованной информации для научных публикаций без письменного соглашения ее авторов запрещено. В случае использования части контента или страницы целиком на других интернет-ресурсах, обязательна ссылка на авторов и сайт iba.ptushki.org